Op reis naar vroeger
Oud Kerkhof
Het eerste kerkhof van Sint-Mariaburg bevond zich tussen het kerkje aan het Mariaplein en de nieuwe kerk op het Van de Weyngaertplein. Weliswaar is de naam kerkhof niet 100 procent correct, omdat daarmee een begraafplaats wordt bedoeld die rond of achter een kerkgebouw ligt, zoals bijvoorbeeld in Hoogboom. In Sint-Mariaburg bedroeg de afstand meer dan 100 meter. De juiste benaming is dan ook begraafplaats, maar algemeen wordt vaak nog de term kerkhof gebruikt.
Op 29 mei 1904 werd een stuk grond aan de Schepersvelden, 2.500 vierkante meter groot, ingewijd. De ingang bevond zich aan de Lodewijk Andersonstraat, toen nog Mercatorstraat genoemd. Vooraf was er heel wat discussie geweest tussen Antoon Van den Weyngaert en de gemeenteraad van Ekeren om de nodige vergunningen te bekomen. Er werd zelfs een bijkomend bodemonderzoek vereist. Uiteindelijk gaf de gouverneur van de provincie Antwerpen toestemming.
De eerste persoon die er op 26 mei 1904 begraven werd, was de 25-jarige Adolphina Vermeiren. Op 9 juni was Carolus Ludovicus Watelet, 51 jaar oud, de tweede die er een rustplaats kreeg. De amper twee maanden oude Gilberta Joanna Moerbeek werd als derde Mariaburgse begraven op 2 juli 1904.
De begraafplaats was omringd door een ijzeren hek met een grote poort. Achteraan stond een praalgraf, een kapel met puntdak, bestemd voor de familie Van den Weyngaert. Grafmaker was de heer Van Steenvoort, nadien opgevolgd door zijn schoonzoon Stan De Backer. De eerste grondconcessie werd verleend aan de toenmalige dorpspastoor Janssens, die overleed op 5 juni 1909.
Met de jaren werd de begraafplaats te klein. In 1935 kwam zowel in de gemeenteraad van Ekeren als in die van Brasschaat het Mariaburgs kerkhof ter sprake. Men maakte plannen om een gemeenschappelijke begraafplaats aan te leggen voor de inwoners van Sint-Mariaburg en Ekeren-Donk. Tot 1930 werden de overledenen van de Donk begraven naast het Sint-Michielscollege. Met de opening van deze nieuwe school werd op 4 december 1930 de begraafplaats van de Donk gesloten. De parochies van Sint-Mariaburg en Ekeren-Donk telden toen samen ongeveer 6.500 zielen met een sterftecijfer van 60 per jaar.
De gemeentebesturen kwamen overeen dat de nieuwe begraafplaats op gronden van de ‘Société Anvers-Donk’ voor beide gemeenschappen moest dienen, zowel voor inwoners van Ekeren als van Brasschaat. Toch bleef het oude kerkhof aan de Lodewijk Andersonstraat nog voor de parochie Sint-Mariaburg in gebruik tot 1947.
Bij Koninklijk Besluit van 20 september 1955 werd het kerkhof opgeheven. Familieleden konden een aanvraag doen om de stoffelijke resten van overledenen, die op grondconcessies lagen, gratis over te laten brengen naar de Alfredlei. Daar werd een speciaal park voorbehouden voor deze overledenen.
Het verlaten kerkhof geraakte totaal in verval en werd een echte stortplaats. Matrassen, potten, stoelen en andere rommel lagen rond het grote kruis en de grafkelder die overgebleven waren. In 1973 werd het oude kerkhof met de bulldozer platgelegd en is men gestart met de aanleg van de brug over de spoorweg.
Hoeve Matthysen
Ter hoogte van de Schriek, aan de voet van de brug, staat de Hoeve Matthysen. Van deze oude hoeve, die ook op de Ferraris-kaarten prijkt, is de schuur bewaard en gerestaureerd door de vorige bewoner Guy Heirman. Hier vond in 1997 de tentoonstelling 'Metamorfose - 100 jaar Sint-Mariaburg' plaats. In een balk staat het jaartal 1756 gegrift.
De familie Matthysen heeft gedurende verschillende eeuwen geboerd op de Schepersvelden en de Puihoek. Het waren belangrijke figuren in het gemeentebestuur van Ekeren en in de Kerkfabriek van de parochie Sint-Mariaburg.
Jos Matthysen (1926-2020), ere-inspecteur Lager Onderwijs, heeft de familiegeschiedenis samengesteld. Deze is te raadplegen in het Heemkundig Documentatiecentrum.
Op het einde van de Tweede Wereldoorlog werd de hoeve zwaar beschadigd door een V2. In 1947 werd een volledig nieuwe boerderij aan de Schriek gebouwd volgens plan van architect Pierre Backer-Overbeek. Nadat Louis Matthysen, die in 1957 de zaak overnam van vader Constant, als laatste landbouwer van Sint-Mariaburg stopte, zette zijn zoon Herman een agrarisch bedrijf verder aan het Klein Heiken.
Thans is Gert Hermans eigenaar. Hij heeft de oude schuur herdoopt in ‘De Houtschuur’, nadat hij er eerst een dierenwinkel uitbaatte. Nadien werd de prachtige schuur ook gebruikt voor uitvaarten, feesten en evenementen. Vandaag kan je er overnachten in de bed & breakfast 'B&B Sint-Mariaburg'.